Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw brengt een risico op uitspoeling van residuen naar bodem en grondwater met zich mee. Onze modellen en webtools vormen de basis voor een beoordeling van dat risico door overheden en helpen landbouw en industrie om op een verantwoorde manier met producten om te gaan.
GeoPearl Vlaanderen: regionaal model voor het risico op uitloging
VITO ontwikkelde een regionaal ruimtelijk voorspellend model waarmee het risico op uitloging van pesticiden in landbouwgebieden in Vlaanderen kan bepaald worden. De berekeningen zijn gebaseerd op de landgebruikkaart van Vlaanderen, de bodemkaart en de kaart met de diepte van het freatisch grondwaterpeil en koppelen deze informatie aan de klimaatgegevens (neerslag, evapotranspiratie) en dit voor een referentieperiode van 20 jaar. Het model is een GIS-uitbreiding van het PEARL-model dat in de Europese Unie gebruikt wordt als één van de standaardmodellen voor de registratie van pesticiden.
Het resultaat zijn kaarten van geografisch verdeelde uitloogconcentraties per pesticide onder bepaalde gebruiksscenario’s. Deze laten toe voor verschillende locaties de kwetsbaarheid voor de uitspoeling van pesticiden naar het grondwater in te schatten. In het GeoPEARL-model voor Vlaanderen wordt Vlaanderen weergegeven door 1434 unieke combinaties van bodemeigenschappen, klimaatdata en grondwaterdiepte. De uitloging naar grondwater wordt berekend per rastercel van 50 x 50 meter voor een periode van 20 jaar.
Het GeoPEARL-model ligt ook aan de basis van een instrument om kaarten op te maken van de kwetsbaarheid van het grondwater in Vlaanderen voor residuen van specifieke bestrijdingsmiddelen. Daarbij worden uitloogberekeningen gecombineerd met de eigenschappen van de ondergrond zodat stofspecifieke kwetsbaarheidskaarten ontstaan. Op lokale schaal kan dit ook ingezet worden in combinatie met grondwaterberekeningen om kritieke zones binnen gebieden voor waterwinning af te bakenen.
PERSAM-model voor de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA)
VITO ontwikkelde een regionaal ruimtelijk voorspellend model waarmee het risico op uitloging van pesticiden in landbouwgebieden in Vlaanderen kan bepaald worden. De berekeningen zijn gebaseerd op de landgebruikkaart van Vlaanderen, de bodemkaart en de kaart met de diepte van het freatisch grondwaterpeil en koppelen deze informatie aan de klimaatgegevens (neerslag, evapotranspiratie) en dit voor een referentieperiode van 20 jaar. Het model is een GIS-uitbreiding van het PEARL-model dat in de Europese Unie gebruikt wordt als één van de standaardmodellen voor de registratie van pesticiden.
Het resultaat zijn kaarten van geografisch verdeelde uitloogconcentraties per pesticide onder bepaalde gebruiksscenario’s. Deze laten toe voor verschillende locaties de kwetsbaarheid voor de uitspoeling van pesticiden naar het grondwater in te schatten. In het GeoPEARL-model voor Vlaanderen wordt Vlaanderen weergegeven door 1434 unieke combinaties van bodemeigenschappen, klimaatdata en grondwaterdiepte. De uitloging naar grondwater wordt berekend per rastercel van 50 x 50 meter voor een periode van 20 jaar.
VITO ondersteunde EFSA bij de ontwikkeling van de PERSAM-tool (Persistance in Soil Analytical Model). EFSA is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de methodologie voor de risicobeoordeling van pesticiden voordat ze op de Europese markt verschijnen. De PERSAM-tool voorspelt concentraties van gewasbeschermingsmiddelen in de bodem. Deze zijn in overeenstemming met de richtlijnen voor het risico van persistentie in de bodem gedefinieerd door de deskundigen van het EFSA-pesticidenpanel.
PERSAM genereert rapporten die bedoeld zijn voor het indienen van registratiedossiers voor gewasbeschermingsmiddelen en wordt zowel gebruikt door de industrie die het indieningsdossier voorbereidt als door de autoriteiten bij het beoordelen van dossiers.
De PERSAM-tool is eigendom van EFSA en wordt gehost door het Joint Research Centre van de Europese Commissie als onderdeel van de samenwerking met EFSA. De tool is gratis beschikbaar.
Klik hier voor toegang tot de PERSAM-tool
Interactieve kaart van kwetsbare gebieden in België
VITO ontwikkelde een webtool die kwetsbare gebieden in kaart brengt voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
De webtool combineert de diepte tot het grondwater (Vlaanderen), de diepte tot karstlagen (Wallonië) en de afbakening van waterwinningsgebieden voor drinkwaterproductie. Dat laat toe om op perceelsniveau te bepalen of gewasbeschermingsmiddelen gebaseerde producten toegelaten of verboden zijn.
Landbouwers kunnen de tool gebruiken bij de evaluatie van hun percelen. In kwetsbare gebieden wordt het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen afgeraden omwille van de aanwezigheid van ondiep grondwater, ondiep karst gesteente of een grondwaterbeschermingszone voor drinkwater.
De tool is beschikbaar als een interactieve aangeboden door BASF. Gebruikers kunnen op de tool voor bentazon producten zoals Basagran SG of Corum makkelijk nakijken of dit wettelijk toegestaan is.
De interactieve kaart (in het Nederlands en Frans) is beschikbaar op de BASF-website.
Klik hier of op de afbeelding hieronder voor de kaarttool.
